Monodram "Potestad" w ACK UMCS Chatka Żaka

„Potestad”, najgłośniejszy i najczęściej nagradzany utwór Pavlovsky’ego, wpisuje się w „makropoetykę nieoczywistości” („macropoética de la multiplicidad”), której perfekcyjnym uosobieniem jest postać monodramatu, obdarzona podwójną, pozornie sprzeczną osobowością ofiary i ciemiężcy. Okoliczności porwania Adriany są odwołaniem do praktykowanego na masową skalę za czasów junty wojskowej procederu przywłaszczania sobie przez rodziny funkcjonariuszy państwowych dzieci tzw. zaginionych („los desaparecidos”), tysięcy rzeczywistych lub domniemanych przeciwników politycznych dyktatury, którzy zniknęli bez śladu po aresztowaniach.

Z monologu bohatera dowiadujemy się o jego życiu rodzinnym, rozkładzie małżeństwa i szczęśliwym rodzicielstwie, przerwanym brutalnie przez interwencję pracowników opieki społecznej. „Pewnego sobotniego popołudnia” mieli oni wtargnąć do mieszkania i ku biernej rozpaczy małżonków wyprowadzić ich 15-letnią ukochaną córkę Adrianę. Brutalny akt bezprawia zyskuje moralne potępienie odbiorcy. Bohater okazuje się jednak skrywać niewygodną, bolesną tajemnicę. Jego monolog przypomina spowiedź, natrafiającą na opór własnych mechanizmów obronnych, sprzeciwiających się ujawnieniu prawdy, a tym samym rozłamowi osobowości. Pojawienie się na scenie milczącej postaci kobiecej sprawia, iż ten daje w końcu ujście zepchniętym do podświadomości treściom.

Współczesny teatr latynoamerykański, który charakteryzuje niebywały dynamizm tendencji i bogactwo form wyrazu, pozostaje dla polskiego widza i czytelnika niemal zupełnie niedostępny, głównie z uwagi na bardzo nieliczne przekłady. Polska fascynacja iberoamerykańskim obszarem kulturowym i geopolitycznym ma długie, sięgające lat 70. ubiegłego stulecia tradycje i objawia się między innymi niesłabnącą popularnością literatury narracyjnej. Teatr i dramat pozostają wszak nieodmiennie na marginesie tych zainteresowań. Proponowana prelekcja oraz spektakl, w znakomitej interpretacji Eduardo Mischa, wieloletniego współpracownika i artystycznego powiernika dramaturga, mają na celu przybliżenie polskiej publiczności, w tym młodzieży studenckiej, sylwetki i twórczości autora zupełnie u nas nieznanego i umożliwienie kontaktu ze sztuką na najwyższym światowym poziomie.

Z wykształcenia lekarz psychiatra z wieloletnią praktyką w zawodzie, Eduardo Pavlovsky (1933-2015) to również pionier psychodramy na gruncie latynoamerykańskim, w młodości wybitny sportowiec, intelektualista, dysydent i wygnaniec polityczny, a także znakomity teoretyk, reżyser, aktor i człowiek teatru. Na gruncie nauki polskiej twórczość Eduardo Pavlovsky’ego nie doczekała się jeszcze obszerniejszego opracowania, będąc do tej pory niemal wyłącznie przedmiotem zainteresowań badawczych pracowników Zakładu Studiów Hispanistycznych Instytutu Filologii Romańskiej UMCS. Tymczasem, zdaniem niemieckiego uczonego Alfonso de Toro, Pavlovsky jest „jednym z nielicznych latynoamerykańskich twórców teatralnych, cieszących się międzynarodową sławą poza rodzimym kontynentem”.

Wstęp na wydarzenie jest wolny.