150. rocznica urodzin Marii Curie-Skłodowskiej

Podczas jubileuszu odbędą się m.in.: konferencje, wystawy, wykłady, warsztaty, prezentacje czy konkursy, a na specjalnie przygotowanej stronie: www.urodzinymarii.umcs.pl znajdą się aktualne informacje dotyczące obchodów oraz różne ciekawostki związane z postacią Skłodowskiej.

Maria Curie-Skłodowska (1867-1934)

Była córką Władysława - nauczyciela fizyki i matematyki oraz Bronisławy z Bogulskich - przełożonej pensji dla dziewcząt. Po ukończeniu III Gimnazjum Żeńskiego w Warszawie (1883) kontynuowała naukę (1884-85) w nielegalnym Uniwersytecie Latającym; w 1886 r. objęła posadę guwernantki na wsi w okolicy Płocka; po powrocie do Warszawy (1889) uzupełniała wiedzę z chemii i fizyki, korzystając z pracowni naukowej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. W 1891 r. wyjechała do Paryża i rozpoczęła studia na Sorbonie; poznała tam Piotra Curie i (1895) wyszła za niego za mąż.

W 1897 r. ogłosiła pierwszą pracę naukową o właściwościach magnetycznych hartowanej stali. Poszukując tematu do dalszych badań, zwróciła uwagę na - odkrytą w 1896 r. przez A.H. Becquerela - promieniotwórczość uranu. (…) W pracy opublikowanej IV 1898 r. wysunęła śmiałą hipotezę, że w blendzie smolistej i chalkolicie muszą występować jakieś nieznane pierwiastki o silnej promieniotwórczości; tę hipotezę postanowiła sprawdzić w dalszych badaniach. Ze względu na atrakcyjność tematu, Curie postanowił przerwać swe badania nad magnetyzmem i przyłączyć się do żony. Już w VII 1898, w pracy zatytułowanej O nowej substancji radioaktywnej występującej w blendzie smolistej, małżonkowie Curie donieśli o odkryciu nowego pierwiastka promieniotwórczego, dla którego zaproponowali nazwę polon; była to demonstracja polityczna, ponieważ Polska była wtedy nadal podzielona między 3 zaborców. Został tu użyty po raz pierwszy, zaproponowany przez Skłodowską-Curie termin "radioaktywny" na określenie właściwości emisji promieniowania. W XII 1898 małżonkowie Curie wspólnie z G. Bemontem odkryli kolejny pierwiastek promieniotwórczy, nazwany radem. Te wyniki wywołały wielkie zainteresowanie i znów zwróciły uwagę badaczy na tę dziedzinę (…). W 1903 r. małżonkowie otrzymali, niezależnie od Becquerela,  Nagrodę Nobla z fizyki. W tymże roku Skłodowska-Curie uzyskała doktorat, a w następnym została kierownikiem laboratorium w katedrze fizyki utworzonej na Sorbonie specjalnie dla jej męża. Po tragicznej śmierci męża w 1906 r. objęła po nim kierownictwo katedry. W dalszych badaniach otrzymano metaliczny rad, opracowano metody otrzymywania substancji promieniotwórczych i metody dokładnych pomiarów ich aktywności; za te prace otrzymała w 1911 r. drugą Nagrodę Nobla, tym razem z chemii. Z jej inicjatywy rozpoczęto w 1912 r. budowę w Paryżu Instytutu Radowego, w którym do śmierci pracowała. Podczas I wojny światowej zorganizowała służbę radiologiczną na potrzeby szpitali wojskowych i sama brała w niej aktywny udział wraz z córką, Ireną.

Należała do najwybitniejszych i najbardziej szanowanych uczonych, brała stały udział w ekskluzywnych Radach Fizyki (tzw. Kongresach Solvaya); parokrotnie wysuwała śmiałe hipotezy fizyczne, nie zawsze doceniane przez współczesnych. (…) Miała obywatelstwo francuskie i do końca życia pracowała w przybranej ojczyźnie, ale utrzymywała bardzo ścisłe związki z Polską. Zgodziła się objąć w 1912 r. zdalne kierownictwo Pracowni Radiologicznej im. Mirosława Kernbauma i w 1913 r. skierowała do niej swych współpracowników J.K. Danysza i L. Wertensteina, którzy mieli ją zastępować w Warszawie. Z jej inicjatywy rozpoczęto w warszawie budowę Instytutu Radowego, w którego otwarciu w 1932 r. wzięła udział, ofiarując tej placówce 1g radu, zakupiony z funduszu zebranego ze składek. Zmarła w 1934 r. wskutek anemii złośliwej i została pochowana w grobie rodziny Curie w Sceaux pod Paryżem. Trumny jej i męża przeniesiono w 1995 r. do Panteonu w Paryżu.

Źródło: Encyklopedia Nowej Generacji

Program obchodów 150-lecia urodzin Marii Curie-Skłodowskiej

Wydarzenia ogólnouniwersyteckie:

1) Popularnonaukowe:

• Cykl artykułów w Kurierze Lubelskim poświęconych życiu i odkryciom
  Marii Curie-Skłodowskiej (styczeń-grudzień 2017 r.);
• Wystawa przedstawiająca życie i osiągnięcia naukowe Marii Curie-Skłodowskiej (czerwiec 2017 r.);
• Zaproszenie przedstawiciela rodziny Marii Curie-Skłodowskiej do Lublina
  (październik 2017 r.);
• Wykład inauguracyjny dotyczący postaci Patronki i jej osiągnięć naukowych
  (23 października 2017 r.);
• Konferencja popularnonaukowa zaplanowana w dniu urodzin Patronki:
  7 listopada 2017 r. i zorganizowana przez Wydziały: Chemii oraz Matematyki, Fizyki i Informatyki;
• Wystawa: znaczki i banknoty z wizerunkiem Marii Curie-Skłodowskiej
  (listopad 2017 r.);
• Konkurs na prace dyplomowe, przygotowane przez studentów UMCS, nawiązujące do życia i/lub działalności Marii Curie-Skłodowskiej.

2) Artystyczne:

• Projekcja filmu o życiu Marii Curie-Skłodowskiej wraz ze spotkaniem z aktorami
  grającymi w nim główne role (luty 2017 r.);
• Wystawa "Maria i kwiaty" w Ogrodzie Botanicznym UMCS (lipiec-sierpień 2017r.);
• Spektakl muzyczny nawiązujący do życia Marii Curie-Skłodowskiej
  oraz monodram "Ja, Maria" (23 października 2017 r.);
• Koncert z okazji dnia urodzin Patronki (7 listopada 2017 r.);
• Konkurs plastyczny dla studentów i uczniów szkół średnich, organizowany przez ACK UMCS "Chatka Żaka" pt. "Namaluj pierwiastek. Technika dowolna"
  (listopad 2017 r.);
• Organizacja wyjazdów dla pracowników, studentów i doktorantów UMCS
  do nowej siedziby Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, połączonych z wykładami naukowymi (listopad-grudzień 2017 r.);

3) Wydarzenia organizowane przez Uniwersytet Dziecięcy UMCS:

• "Trampolina sukcesu" - konkurs dla dzieci na najciekawszy eksperyment
  przyrodniczy (styczeń-grudzień 2017);
• "Ty też możesz zostać Skłodowską" - wykład z pokazami chemicznymi
  dla słuchaczy Uniwersytetu Dziecięcego UMCS, filie: Nałęczów, Puławy, Końskowola, Opole Lubelskie, Bełżyce, Rybczewice (od stycznia 2017 r.);
• "Największa czarodziejka świata" - warsztaty chemiczne i fizyczne w lubelskich szkołach podstawowych (od stycznia 2017 r.);
• "Portret Marii" - konkurs plastyczny (od stycznia 2017 r.);
• "Dzień Dziecka z Marią" - gra terenowa w Ogrodzie Botanicznym UMCS
  "Ścieżkami życia Marii Curie-Skłodowskiej" (3 czerwca 2017 r.);
• Urodzinowy wykład z radiologii dla słuchaczy Uniwersytetu Dziecięcego UMCS
  w Lublinie, przygotowany przez dr n. med. Luizę Grzycką-Kowalczyk
  (4 listopada 2017 r.).

4) Wydarzenia skierowane do uczniów szkół ponadgimnazjalnych:

• Konkurs wiedzy o życiu i dokonaniach Marii Curie-Skłodowskiej skierowany
  do uczniów szkół ponadgimnazjalnych z całej Polski (marzec-listopad 2017 r.);
• Konkurs grantowy skierowany do szkół partnerskich UMCS (II połowa 2017 r.);
• Wykłady otwarte organizowane przez pracowników naukowych Wydziału Chemii
  i Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki dla młodzieży ze szkół średnich
  (marzec-listopad 2017 r.);
• Prezentacja serii wykładów dla uczniów szkół partnerskich na Ukrainie
  (marzec-listopad).

Działalność mediów uniwersyteckich:

1. Miesięcznik Wiadomości Uniwersyteckie:

• Specjalne wydanie Wiadomości Uniwersyteckich poświęcone Patronce UMCS
  (październik 2017 r.);
• Cykl artykułów w Wiadomościach Uniwersyteckich, przygotowanych
  przez pracowników UMCS i dotyczących życia i dzieła Marii Curie-Skłodowskiej.

2. Radio Centrum:

• Cotygodniowe audycje poświęcone życiu i dokonaniom Marii Curie-Skłodowskiej (luty-grudzień 2017 r.).

3. TV UMCS:

• Relacje telewizyjne z uroczystości organizowanych przez UMCS w ramach obchodów, zamieszczane na kanale Youtube, fanpage'u TV UMCS oraz stronie TV UMCS;
• Spot reklamowy przygotowany dla UMCS oraz Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie;
• Cykl wywiadów na temat Patronki UMCS, dot. takich tematów, jak na przykład: Maria Curie-Skłodowska - kobieta nowoczesna, Jak dziś odczytywać odkrycia Noblistki? Maria Curie-Skłodowska - Patronka Uniwersytetu, Lubelskie ślady Marii Curie-Skłodowskiej, Tajemnica podpisu Marii Curie-Skłodowskiej, O pomniku Patronki znajdującym się na placu jej imienia itd.;
• Program, poświęcony Nagrodzie Naukowej Marii Curie (fundowanej przez UMCS i przyznawanej za wyjątkowo ważne dla danej dyscypliny indywidualne lub zespołowe osiągnięcia i odkrycia naukowe) lub wynalazkom, inspirowanym odkryciami Patronki UMCS.

Inne:

• Strona internetowa dot. obchodów 150-lecia urodzin Patronki:
  www.urodzinymarii.umcs.pl.

Materiały promocyjne:

• Kalendarze książkowe z dodatkową wkładką o Marii Skłodowskiej-Curie;
• Kalendarze ścienne z wizerunkiem Marii Curie-Skłodowskiej;
• II edycja Statuetek Marii Curie-Skłodowskiej (opatrzonych napisem: "Maria
  Curie-Skłodowska 1867-2017");
• Albumy o Marii Curie-Skłodowskiej: wydanie dwujęzyczne polsko-angielskie (styczeń 2017 r.).